Joga nie jest lekiem na astmę. Tak mówią ostatnie badania opublikowane w Annals of Allergy, Asthma & Immunology. Mogę się z tym zgodzić ze względu na fakt, że astma na dzień dzisiejszy jest chorobą nieuleczalną, choć można przy odpowiednim jej leczeniu, dobrze kontrolować jej objawy, utrudniające codzienne funkcjonowanie. Joga jednak ma wiele zalet, które właśnie ze względu na jej charakter mogą mieć pozytywny wpływ na samopoczucie i zdrowie astmatyka.
Musimy bowiem spojrzeć na astmatyków jako na bardzo zróżnicowaną grupę osób. Kiedy jednemu wychodzi bez problemu przejście 10 km z kijami nordic walking, lub przejechanie kilkunastu kilometrów rowerem, to drugiemu spacer 2 km będzie sprawiał trudność. Bo każda astma jest inna. I dlatego patrzyłabym na jogę, nie jako na lekarstwo na łagodzenie objawów astmy, ale jako na sposób aktywności fizycznej, który ze względu na pracę z oddechem w trakcie poszczególnych pozycji jogi może być traktowany jako forma gimnastyki oddechowej, która na pewno wpłynie pozytywnie na ogólną kondycję fizyczną osoby przewlekle chorej.
Joga w swoim założeniu wyklucza ćwiczenie przeciwko swojemu ciału. Co to znaczy? Szczególnie należy zadać sobie pytanie, jeżeli jest się osobą chorą i wysiłek fizyczny może być ograniczony. W trakcie wielu lat ćwiczenia jogi doszłam do prostego wniosku. W jodze nie przekraczamy swojej granicy komfortu. Jesteśmy łagodni dla swojego ciała i w szczególności oddech jest wyznacznikiem naszych granic. W jodze nie ma miejsca na ambicje pod tytułem „udowodnię wszystkim, że potrafię”. Dążymy tu do harmonii ciała i umysłu, którą daje połączenie ruchu i oddechu.
Joga towarzyszy mi od wielu lat. Nie ćwiczę godzinami, ale kilka razy w tygodniu co najmniej paręnaście minut. Przede wszystkim mimo, że to aktywność fizyczna joga daje mi poczcie odpoczynku, relaksu. To też jedna z rzeczy, której nie zmieniłam w postrzeganiu swoich nawyków, kiedy się dowiedziałam, że mam astmę. Bo w tym zakresie astma mnie nigdy nie ograniczała. Nie jestem w stanie wykonać wszystkich pozycji, nie umiem niektórych sekwencji zrobić bardzo dynamicznie, ale nie o to w jodze chodzi. Po czasie z jogą jestem uspokojona, zrelaksowana i czuję się dotleniona. Najchętniej ćwiczę na świeżym powietrzu. Chwilowo – w okresie pylenia – z przyczyn oczywistych w domu. Astma jest chorobą, którą się nasila pod wpływem stresu, a joga jest idealna, żeby poszły precz napięcia, które nam towarzyszą w normalnym życiu.
Można chodzić na zajęcia jogi, ale ja ćwiczę w domu, myślę, że ważne jest to, że ta forma jest dostępna praktycznie dla wszystkich. Nie trzeba mieć żadnego specjalnego stroju, wystarczy, że jest nam wygodnie, można ćwiczyć na dywanie, lub na kocu. Warto jednak na pewno zainwestować nawet w jednorazowe zajęcia jogi z nauczycielem, który pokazałby nam kilka pozycji i skorygował nasze ich wykonanie. Szczególnie jest to ważne jeżeli chodzi o ćwiczenia oddechowe.
Badania naukowe zatem wyraźnie wskazują, że joga jest dobra na astmę, ale nie należy jej traktować jako leku, a jedynie jako formę aktywności fizycznej, która wspomaga leczenie, głównie ze względu na pracę z oddechem. W tym zatem kontekście można mówić, że joga jest dla naszej astmy dobrodziejstwem. W nowym przeglądzie systematycznym Cochrane podsumowano wyniki pochodzące z badań z randomizacją i odnaleziono dane naukowe wskazujące na to, że ćwiczenie jogi może poprawiać jakość życia związaną z astmą oraz w pewnym stopniu zmniejszać nasilenie objawów astmy. Badacze ostrzegali jednak, że niezbędne jest przeprowadzenie badań o lepszej jakości, obejmujących większą liczbę uczestników, aby móc wyciągnąć jakiekolwiek jednoznaczne wnioski dotyczące skuteczności jogi. Według głównego autora przeglądu dr. Zuyao Yanga (Jockey Club School of Public Health and Primary Care, Uniwersytet Chiński, Hong Kong): „wyniki naszego przeglądu sugerują, że ćwiczenie jogi może przynieść niewielką poprawę w zakresie jakości życia i nasilenia objawów u chorych na astmę. Jednak nadal pozostaje niejasne czy joga jednoznacznie wpływa na czynność płuc oraz nadal nie wiemy czy joga może zmniejszać zużycie leków przeciwastmatycznych lub czy istnieją jakiekolwiek skutki uboczne związane z ćwiczeniem jogi u chorych na astmę”. Zastępca redaktora koordynującego Cochrane Airways Group, Rebecca Normansell, podkreśliła, że: „obecnie nie ma danych naukowych o wystarczająco wysokiej jakości, aby móc stwierdzić, czy joga, jako metoda ćwiczeń fizycznych, pomaga kontrolować objawy astmy. Ponieważ istnieją wątpliwości dotyczące wpływu jogi na czynność płuc i zużycie leków przeciwastmatycznych, ważne jest aby chorzy na astmę kontynuowali przyjmowanie leków, zgodnie z zaleceniami lekarza. Wyniki tego przeglądu Cochrane pomogą podejmować bardziej świadome decyzje dotyczące możliwości leczenia astmy w przyszłości.”
Naukowcy z Uniwersytetu Duisburg-Essen w Niemczech dowodzą natomiast, że joga niewiele pomaga w łagodzeniu objawów. Wyniki badań, opublikowane na łamach Annals of Allergy, Asthma & Immunology, pokazują, że zalety jogi dla funkcjonowania płuc są mizerne. W badaniach okazało się, że nastąpiła poprawa w przypadku ćwiczeń jogi, które skupiają się na oddechu, ale w ogólnie rzecz biorąc, efekty nie były lepsze w porównaniu z innymi formami ćwiczeń oddechowych. Dr Michael Foggs, prezydent American College of Asthma, Allergy & Immunology, uważa, że wiele osób cierpiących na astmę szuka leczenia uzupełniającego, takiego jak joga, aby złagodzić objawy choroby. Jeżeli joga pomaga i ułatwia oddychanie, pacjenci powinni ją stosować. Jednakże nie zaleca się, aby traktować jogę jako jedyny lek na astmę.
Dla mnie oczywiste jest to, że joga lekiem na astmę nie jest. Ale tak się do niej na mojej astmatycznej drodze przyzwyczaiłam, że jest dla mnie zdrowym nawykiem osoby przewlekle chorej. Wykonuję niektóre pozycje nawet w okresie zaostrzeń, ale z jeszcze mniejszą intensywnością, mimo, że to jest łagodna droga aktywności fizycznej. Jeżeli zatem nie ma badań, z których wynika, że gimnastyka oddechowa w ruchu (jaką jest łagodna ścieżka jogi) szkodzi astmatykom, to może warto spróbować. Co Ci szkodzi, zacznij wakacje z jogą.
Z jogicznym pozdrowieniem
Justyna Mroczek-Żal
Prezes Fundacji
Piśmiennictwo:
1. Yang Z-Y, Zhong H-B, Mao C, Yuan J-Q, Huang Y-F, Wu X-Y, Gao Y-M, Tang J-L. Yoga for asthma. Cochrane Database of Systematic Reviews 2013, Issue 2 . Art. No.: CD010346. DOI: 10.1002/14651858.CD010346